Skurcz akomodacji powstaje w wyniku dysfunkcji akomodacji, na skutek użycia zbyt dużej akomodacji w stosunku do bodźca.

Sprawny system akomodacyjny pozwala na oglądanie przedmiotów znajdujących się w różnych odległościach. Zjawisko polega na zmianie krzywizny soczewki i tym samym zmianie jej zdolność skupiającej, pod wpływem mięśnia rzęskowego. Gdy mięsień kurczy się, soczewka uwypukla się i umożliwia widzenie z bliska, gdy mięsień rozluźnia się, soczewka staje się płaska i ułatwia widzenie do dali.

Przy długotrwałej pracy z bliska, nieustanne napinanie wiązadełek Zinna łączących mięsień rzęskowy z brzegiem soczewki przyczynia się do powstania krótkowzroczności pozornej i nieostrego widzenia przedmiotów znajdujących się w oddali. Początkowo proces jest odwracalny i niewyraźne widzenie ustępuje po kilku minutach. W miarę postępu choroby, gdy proces powtarza się, a zdolność akomodacyjna słabnie, dochodzi do nadmiernego kurczenia się mięśnia rzęskowego, po którym już całkowite jego rozluźnienie podczas patrzenia w dal jest niemożliwe.

Przyczyny skurczu akomodacji:

• niewyrównanie nadwzroczności
• długotrwała praca z bliska
• porażenie mięśnia rzęskowego
• choroby okulistyczne - zapalenie błony naczyniowej
• choroby ogólnoustrojowe - grypa
• zaburzenia neurologiczne - guz móżdżku lub przysadki, malformacja Arnolda Chiariego, zapalenie mózgu, uraz głowy, neuralgia nerwu trójdzielnego, zapalenie opon mózgowych
• po lekach – antycholinoesteraza, morfina, sulfamidy, leki stymulujące parasympatyczny układ nerwowy
• trauma

Objawy skurczu akomodacji:

• zamazanie widzenia z daleka i bliska
• trudności podczas pracy wzrokowej
• częste mruganie
• przekrwienie spojówek
• uczucie ciężkości powiek
• bóle oczu
• dwojenie
• zwężenie źrenic
• zez zbieżny
• bóle i zawroty głowy

Diagnostyka:

• wywiad
• badanie neurologiczne, internistyczne w celu wykluczenia innych chorób niż okulistyczne
• badanie okulistyczne z porażeniem akomodacji
  • ocena ostrości wzroku
  • badanie refrakcji
  • badanie akomodacji i konwergencji
  • badanie ruchomości gałek ocznych
  • ocena widzenia obuocznego

Leczenie skurczu akomodacji:

• skorygowanie wady refrakcji (nadwzroczności, astygmatyzmu)
• higiena pracy i zmiana nieprawidłowych nawyków wzrokowych:
  • przerwa w pracy z bliska i przy komputerze - co 20min
  • w trakcie przerwy: patrzenie w dal co najmniej 20 sekund
  • ograniczenie pracy przy komputerze
  • ograniczenie korzystania z tabletów, smartfonów
  • ruch na świeżym powietrzu
• ćwiczenia ortoptyczne – mające na celu rozluźnienie akomodacji i poprawę widzenia obuocznego
• leczenie farmakologiczne - atropinizacja stosowana, gdy noszenie okularów i ćwiczenia ortoptyczne nie przynoszą poprawy

Ćwiczenie akomodacji:

• Tablice Harta - tablice z optotypami, które pozwalają na czytanie wskazanych znaków naprzemiennie z bliska i daleka, ćwiczenie pozwala na poprawę sprawności akomodacji i może być wykonywane jedno lub obuocznie
• Flippery - to dwie pary soczewek sferycznych dodatnich i ujemnych umieszczonych na wspólnej rączce, służą do ćwiczeń rozluźniających i napinających akomodację, mogą być stosowane jedno lub obuocznie