Jaskra barwnikowa została opisana po raz pierwszy w 1949 r przez Sugara i Barboura. Występuje zazwyczaj u młodych, krótkowzrocznych mężczyzn z zespołem rozproszenia barwnika (ZRB).

Co ciekawe, oba schorzenia, zarówno jaskra barwnikowa, jak i ZRB stanowią spektrum tej samej choroby. A ich wspólną cechą jest wklęsła nasada tęczówki. Okazuje się, że w trakcie m.in. ruchów źrenicy, częstego mrugania, czy też wysiłku fizycznego, więzadełka podtrzymujące soczewkę, pocierają tylną powierzchnię tęczówki i uwalniają barwnik, który z kolei osadza się w strukturach przedniego odcinka oka. I tak, barwnik gromadząc się w kącie przesączania, zmniejsza odpływ płynu z oka i determinuje wysokość ciśnienia wewnątrzgałkowego. Im więcej barwnika w kącie przesączania, tym słabszy odpływ płynu i wyższe ciśnienie. Z tego też względu, choroba przybiera różny obraz. Bezobjawowy, gdy ciśnienie w oku jest prawidłowe lub podwyższone i objawowy, gdy przebiega z silnym bólem oczu, pogorszeniem widzenia i wysokim ciśnieniem. Należy jednak podkreślić, że długo trwające podwyższone i wysokie ciśnienie w oku może prowadzić do uszkodzenia nerwu wzrokowego i rozwoju jaskry.

ZRB i jaskrę barwnikową rozpoznaje się na podstawie obecności silnej pigmentacji w kącie przesączania, przeświecania tęczówki i obecności barwnika na tylnej powierzchni rogówki. Obecność wszystkich trzech objawów, przy braku innych przyczyn, takich jak: nieprawidłowo wszczepiony implant soczewki, uraz gałki ocznej, nawracające zapalenie błony naczyniowej, obecność cyst tęczówki i niektórych typów czerniaka błony naczyniowej pozwala postawić właściwą diagnozę.

Diagnostyka obejmuje przede wszystkim: badanie przedniego i tylnego odcinka oka, gonioskopię i pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego, wyjątkowo biomikroskopię ultradźwiękową (UBM), czy też optyczną koherentną tomografię przedniego odcinka oka (AS-OCT), ale zawsze przy podejrzeniu jaskry: optyczną koherentną tomografię tarczy nerwu wzrokowego (OCT) i pole widzenia.

Pomimo, częstego bagatelizowania ZRB, który rzadko poddawany jest terapii hipotensyjnej, jaskra barwnikowa wymaga jednak bezzwłocznego leczenia, gdyż może prowadzić do utarty widzenia. W zależności od nasilenia choroby, stosuje się farmakoterapię, laseroterapię lub leczenie chirurgiczne.