Centralna surowicza chorioretinopatia jest chorobą naczyniówkowo-siatkówkową.

Związana jest z powstaniem surowiczego odwarstwienia siatkówki w okolicy plamki żółtej, spowodowanym zwiększoną przepuszczalnością naczyń naczyniówki. Przeciek z naczyń naczyniówki uszkadza połączenia międzykomórkowe w warstwie barwnikowej siatkówki.

W konsekwencji składniki osocza przenikają z naczyń naczyniówki do siatkówki i oddzielają nabłonek barwnikowy siatkówki od siatkówki neurosensorycznej.

Choroba dotyczy zazwyczaj mężczyzn w wieku 20 - 50 lat, o osobowości typu A (osoby ambitne, nerwowe, emocjonalne, impulsywne, o wysokim poziomie stresu).

Najczęściej lokalizuje się w okolicy plamki żółtej, rzadziej występuje w postaci mnogich zmian lub poza plamką żółtą. Występuje w postaci ostrej, przewlekłej, a także w postaci wysiękowego odwarstwienia nabłonka barwnikowego i pęcherzowego odwarstwienia siatkówki. Rozwija się zazwyczaj w jednym oku, czasami dotyczy obojga oczu (4-30%).

CSCR ma tendencję do samoograniczania się. W 80% przypadków ustępuje samoistnie w ciągu 3–6 miesięcy, bez konieczności leczenia. Czasami może przejść w postać przewlekłą lub mieć skłonność do nawrotów.

Przyczyna schorzenia nie jest dokładnie poznana. Przypuszcza się, że na jej rozwój mają wpływ: nadciśnienie, stres psychiczny, nadużywanie alkoholu, choroba Cushinga, hormonalne guzy przysadki, gruczolak nadnerczy, refluks żołądkowo-przełykowy, zakażenie Helicobacter pylori, ciąża, stan po przeszczepieniu narządów, przyjmowanie leków psychotropowych i sympatykomimetyków oraz egzogennych steroidów.

Choroba prowadzi do zaburzeń widzenia, pod postacią:

• przymglenia widzenia
• zaburzenia kontrastu i widzenia w ciemności
• krzywienia obrazu
• obecności paracentralnego mroczka w badaniu pola widzenia

Diagnostyka

1. badanie dna oka w obrazie stereoskopowym – pokazuje regularny, okrągły lub owalny obszar uniesionej siatkówki w biegunie tylnym

2. optyczna koherentna tomografia (OCT) - ukazuje odwarstwioną siatkówkę neurosensoryczną z nagromadzonym pod nią płynem

3. angiografia fluoresceinowa (AF) - uwidacznia ognisko przecieku barwnika, który unosi się ku górze, do siatkówki neurosensorycznej, a następnie rozlewa się i wypełnia przestrzeń odwarstwienia

4. angiografia indocyjaninowa (ICGA) - ukazuje ukrytą błonę neowaskularną

Leczenie

1. w przypadku pierwszego epizodu CSCR - wskazana jest obserwacja. U większości pacjentów dochodzi do spontanicznego zatrzymania przecieku i stopniowej resorpcji płynu. Poprawa ostrości wzroku zwykle rozpoczyna się około 3. miesiąca. Niekiedy, pomimo całkowitego wchłonięcia się płynu, u części pacjentów mogą utrzymywać się metamorfopsje

2. fotokoagulacja laserem argonowym – do niedawna stanowiła główną metodę leczenia CSCR, jeśli płyn zlokalizowany jest poza dołeczkiem, czyli centralną częścią plamki. Fotokoagulacja w sąsiedztwie dołeczka może prowadzić do powstania mroczków w polu widzenia. Należy pamiętać, że chociaż laseroterapia skraca czas rekonwalescencji, to nie ma wpływu na końcową ostrość wzroku i częstość nawrotów, natomiast może nieść ze sobą możliwość powikłań, takich jak neowaskularyzacja

3. terapia fotodynamiczna (PDT) – w przeszłości metoda szeroko stosowana do leczenia wysiękowej postaci AMD, obecnie stosowana także w leczeniu centralnie położonych ognisk przecieku płynu i w przewlekłych postaciach choroby. Przynosi ona dobre efekty terapeutyczne, a niektórzy autorzy szacują jej skuteczność nawet na 90%. Wpływa na ograniczenie zwiększonej przepuszczalności naczyniówkowej poprzez zwężanie naczyń naczyniówki i zmniejszenie przepływu

4. laseroterapia mikropulsowa siatkówki – stymuluje nabłonek barwnikowy do produkcji czynników antyangiogennych i hamujących proces zapalny. W konsekwencji następuje resorpcja płynu podsiatkówkowego, przy minimalnym uszkodzeniu siatkówki. Skuteczność metody szacuje się na 70–80%

5. terapia anty-VEGF – stosowana w leczeniu CSCR powikłanego błoną neowaskularną

6. inhibitory anhydrazy węglanowej w kroplach do oczu - efektywność ich wciąż pozostaje dyskusyjna. Choć nie wpływają na ostateczną ostrość wzroku, czy częstość nawrotów choroby, to mogą mieć wpływ na przyśpieszenie rehabilitacji wzrokowej

7. kwas acetylosalicylowy podawany doustnie – wykazuje działanie fibrynolityczne i przeciwpłytkowe, dzięki czemu może przyspieszać poprawę widzenia i zmniejszać nawroty choroby